Bommen en branden; oorlogsschade in de wijk 1

Op 17 september 1944 werd onze wijk getroffen door een Engels bombardement. Het eigenlijke doel van het bombardement was Huis Klarenbeek, dat toen gespaard bleef. Hier was door de Duitsers een administratieve eenheid ondergebracht, de Wehrmachtsbezirkverwaltung U XI. Ruim een half jaar later was het wel raak.

De bombardementen in het voorjaar van 1945 hebben nog meer verwoestingen aangericht dan die in september 1944. Arnhem was geëvacueerd, dus er waren geen slachtoffers te betreuren.
Op 10 april 1945, een paar dagen voordat de Canadezen Arnhem binnenvielen, voerden het Britse 263ste en 193ste Typhoon Squadron een aanval uit op het Huis Klarenbeek.
Tijdens de eerste aanvalsgolf vuurden zij 87 raketten af, waarvan er enkele op de foto te zien zijn. Het werk werd door het 193ste squadron afgemaakt, dat 12 brisantbommen van elk 500 pond gooide. Drie daarvan troffen het huis, de andere richtten veel schade aan in de omgeving, vooral de Huijghenslaan werd zwaar getroffen.
Op weg terug naar de vliegbasis is de 22-jarige piloot Alan George Randall tegen een hoogspanningsmast gevlogen, vijf kilometer ten noorden van Arnhem. Hij is begraven in Oosterbeek.

bommen op huis Klarenbeek
10 april 1945. Seconden voordat de bommen Huis Klarenbeek verwoestten.
Midden op de foto is een deel van het landhuis te zien. Van links naar rechts loopt de Verlengde Prümelaan. Links de Huijghenslaan en rechts de Karthuizerstraat. In het midden, onder huis Klarenbeek de Laan van Klarenbeek.  (Foto: Imperial War Museum)
Van de vlucht over onze wijk en het bombardement op Huis Klarenbeek zijn filmopnamen gemaakt

Niet alleen de bombardementen richtten veel schade aan. Tijdens hun terugtocht in april 1945 hebben de Duitsers veel huizen onbewoonbaar gemaakt. Sommige huizen werden door granaatvuur of rechtstreekse vuurgevechten getroffen of moedwillig in brand geschoten. Her en der belandden bommen in tuinen en straten die diepe gaten in de bodem sloegen en ramen, daken, kozijnen en plafonds van omringende huizen onherstelbaar vernielden. In veel huizen zijn nog steeds granaatscherven in het dak te vinden. Vooral woningen met rieten kappen moesten het ontgelden.

Het karakteristieke pand De Rietvink aan de Velperweg werd zo zwaar beschadigd dat herstel niet meer mogelijk bleek. De villa is na de oorlog weer in de oude stijl opgebouwd, maar dan als dubbele woning.

Aan de Laan van Klarenbeek werden de nummers 66-76 geheel door brand verwoest en raakten de nummers 126-134 zwaar beschadigd. Ook de Huijghenslaan (nummers 3-3a, 5-7, 17-25 en 75) en Verlengde Prümelaan (nummers 60-68) werden zwaar getroffen.

oorlogsschade laan van klarenbeek
oorlogsschade laan van klarenbeek
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)
Huyghenslaan 75
Huyghenslaan 75
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)
verlengde prumelaan
verlengde prumelaan.
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)
foto van de Karthuizerstraat is waarschijnlijk genomen vanaf de
De Karthuizerstraat, waarschijnlijk genomen vanaf de Rosendaalseweg.
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)
Kramer 296
Huijghenslaan 1945
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)
De Rietvink
De verwoeste villa De Rietvink aan de Ernst Casimirlaan te Arnhem.
(Foto Gelders Archief, Nico Kramer)

Het was het laatste oorlogsgeweld in de wijk. Vier dagen na het bombardement op Huis Klarenbeek, op 14 april, was Arnhem bevrijd.

One comment on “Bommen en branden; oorlogsschade in de wijk

Leave a Reply to Jelle Cancel Reply

  

  

  

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.