Vroeger zag je ze overal: de publieke telefooncellen.
In onze wijk stonden er ook een paar. Zo herinner ik me een telefooncel aan de Velperweg, tegenover de Prümelaan en een andere aan de Rosendaalseweg, bij de Kloosterstraat.
In de jaren dertig nam het aantal telefoonaansluitingen toe, maar de meeste mensen hadden nog geen eigen telefoon. Om telefoneren toegankelijker te maken, plaatste de gemeente Arnhem zogenaamde “openbare spreekcellen van de Rijkstelefoon”. In 1933 kwamen de eerste twee te staan op het Velperplein bij Musis Sacrum en op de Markt bij de Eusebiuskerk. Al snel volgden nog zes. Uit een bericht in de Arnhemsche Courant van 5 juli 1937 blijkt dat er één aan het begin van de Ernst Casimirlaan stond, bij de Prümelaan dus. Twee foto’s bevestigen dit: één foto die Reyer Groenendijk ons toestuurde en die zijn grootvader in de jaren vijftig nam en een foto uit 1953 van de fraaie villa De Enk aan de (Oude) Velperweg, waar de cel naast een fruitstalletje staat.
Over de telefooncel aan de Rosendaalseweg heb ik weinig kunnen vinden, behalve een ansichtkaart van de St. Jozefkerk waarop hij te zien is.
De telefooncellen op de foto’s zijn ontworpen door de bekende architect L. van der Vlugt van architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt. Ze zijn geproduceerd door Gispen. Dit type bleef vanaf 1933 meer dan 50 jaar in gebruik. Vanaf 1965 zijn ze langzaam maar zeker vervangen door het groene, meer vandalismebestendige type.
In 2008 werd de wet afgeschaft die bepaalde dat er één telefooncel per 5000 inwoners moest zijn. In 2016 werden in Nederland de laatste vijf verwijderd. Mobiele telefoons maakten ze overbodig. De telefooncel van Van der Vlugt is nu een museumstuk en te zien in het Nederlands Openluchtmuseum, het Rijksmuseum en museum Boijmans van Beuningen.
(Gelders Archief: 1501-04 – 16802, AKU, Public Domain Mark 1.0 licentie)
(Gelders Archief, 1585 – 1091, JosPé, CC-BY-4.0 licentie)
(Foto: Nederlands Openluchtmuseum, inv.nr. 05.15)