Souvenir van Angerenstein

In de beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bevinden zich twee foto’s van een drinkglas, waarop een afbeelding van huis Angerenstein gegraveerd is. Wie de eigenaar van het glas is, wanneer het gemaakt is en waarvoor wordt niet vermeld.

Souvenirglas met afbeelding van Huis Angerenstein

Toevallig bezit het Arnhems Historisch Museum precies zo’n glas, maar dan staat er huis Sonsbeek op afgebeeld. Over dit glas staat in Zappen door Arnhems verleden (uitgegeven door het Arnhems Historisch Museum, 2001) het volgende:

Het in 1830 in Bohemen vervaardigde souvenirglas is versierd met een gravure van Huis Sonsbeek, dat op de Hartjesberg in Park Sonsbeek gelegen is. Op de zijde tegenover de gravure is een achthoekig facet geslepen dat een optische werking heeft. Terwijl het glas geleegd werd, kon de drinker door het facet het gezicht van de persoon tegenover hem tot in het detail blijven bekijken en andersom. Een dergelijk glas met een afbeelding van een zeer bepalend gebouw voor het stadsgezicht van Arnhem was natuurlijk een prachtig souvenir om als toerist mee naar huis te nemen.
In de eerste helft van de negentiende eeuw ontstond een ware hausse op het gebied van souvenirglazen met gegraveerde topografische voorstellingen. Daarbij werd vanaf omstreeks 1830 de Boheemse techniek van het gekleurde glas toegepast waarbij een transparante kleur op het kleurloze, geslepen glas werd aangebracht. Bij het graveren van de gekleurde vlakken kwam het gekleurde glas tevoorschijn. De oorsprong van deze glazen ligt in de opkomst van toerisme en kuuroorden in Bohemen in de negentiende eeuw. De kurende gasten dronken het zuivere en geneeskrachtige bronwater en wilden het liefst een eigen glas dat ze na de kuur als herinnering mee konden nemen.
Boheemse glasgraveurs voldeden aan die vraag. Hun werkterrein breidde zich steeds verdere uit. Aan de hand van prenten werden in opdracht van handelaren tal van Europese stadsgezichten en prominente gebouwen op glazen gegraveerd, waaronder Sonsbeek…..

En blijkbaar ook Huis Angerenstein. De gravure is gebaseerd op de litho van Huis Angerenstein die A. Wijnantz rond 1845 maakte.

A. Wijnantz, litho van huis Angerenstein, 1845

Souvenirglas met afbeelding van Huis Angerenstein

Ook de afbeelding op het Sonsbeekglas lijkt gebaseerd op een dergelijke zogenaamde koffieprent. Dat maakt dat de glazen niet uit 1830 kunnen stammen, maar pas na 1845 gemaakt moeten zijn.
Ook van kasteel Rosendael is zo’n glas bekend. Het staat afgebeeld op pagina 297 in ‘Rosendael, Groen Hemeltjen op Aerd’ van J.C. Bierens de Haan. Wie weet is er ooit een hele serie van dergelijke souvenirglazen met afbeeldingen van Arnhemse landhuizen gemaakt.

Leave a Reply

  

  

  

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.