De formele tuin in park Angerenstein

In ons boek Angerenstein, van landgoed tot woonwijk uit 2008 veronderstelden wij dat de formele tuin met klaverbladvijver, pergola en orangerie in 1921 mogelijk aangelegd is naar een ontwerp van tuinarchitect Salomon Voorhoeve. Dat was gebaseerd op een korte beschrijving van park Angerenstein in de Gids voor de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur van C.S. Oldenburger-Elbers. Wat Voorhoeve in Angerenstein gedaan heeft is onbekend; zijn ontwerpen zijn niet bewaard gebleven. Erg ingrijpend kunnen zijn plannen echter niet geweest zijn, want in grote lijnen veranderde er niets aan de vormen van de waterpartijen en loop van de paden. Wel is bekend dat Voorhoeve ervan hield de Engelse landschapsstijl te combineren met formele tuinaanleg. Dat heeft hij in Angerenstein vermoedelijk ook gedaan, in het bijzonder aan de achterzijde van het huis en de westzijde langs de vijver. Omdat de formele tuin ook die formele aanleg kent, namen wij aan dat die ook tot het werk van Voorhoeve behoorde.
Mogelijk is het jaartal 1921 dat Oldenburger noemt niet juist en heeft hij zijn plannen al eerder uitgevoerd. Het is niet duidelijk waarop de auteur dat jaartal baseert. Een andere mogelijkheid is dat het helemaal niet om werk van Voorhoeve gaat. In de Beheervisie Park Angerenstein 2006 – 2016 uit 1905 wordt verondersteld dat de tuin mogelijk al in 1880 aangelegd is. Dat is echter beslist niet het geval. Zeker is dat De Goeijen de formele tuin heeft laten aanleggen. Hij kocht Angerenstein in 1907 en op een kaart van Angerenstein uit 1908 is nog niets van deze tuin te zien.

Kaart van het Landgoed Angerenstein uit 1908

angerenstein 55
Mini de Goeijen, dochter van eigenaar Jan de Goeijen, in de rozentuin met op de achtergrond de oranjerie uit ca 1910.
angerenstein 54
De tuin met klaverbladvijver en pergola

De pergola

In 2018 kreeg de Werkgroep Historie een prachtige fotocollectie van Frank Ekstijn geschonken. Één foto viel direct op. Het was een opname van de pergola. De fontein en de voormalige forellenkwekerij op de achtergrond maken duidelijk dat het echt in Angerenstein is. Het is echter niet de pergola zoals wij die nu kennen. Op de foto heeft hij ronde zuilen en is één geheel. De huidige heeft vierkante bakstenen staanders en bestaat uit 2 delen. Ook op alle vooroorlogse foto’s die wij kennen, ziet hij er zo uit. Helaas zijn die foto’s niet exact te dateren.

De oude Pergola van Angerenstein

Tussen 1908 en 1918 is de huidige pergola voorafgegaan door een oudere met ronde zuilen. (Foto uit de schenking van F. Ekstijn)

De pergola van Angerenstein in de jaren dertig

De pergola in de jaren dertig van de vorige eeuw. Nu twee delen en met vierkante bakstenen staanders. (Collectie Gelders Archief)

Kaart van het Landgoed Angerenstein uit 1908. De formele tuin is nog niet aangelegd. (collectie Gelders Archief)

Meer duidelijkheid over de datering van de huidige pergola kreeg ik toen ik een afbeelding tegenkwam waarop de Franse vluchtelingenkinderen bij de viering van de hun nationale feestdag ‘Quatorze juillet’ door de formele tuin en de pergola marcheerden. Dat was in 1918. De tuin was dus in ieder geval toen al aangelegd. Bovendien had de pergola ook al het uiterlijk zoals wij dat nu kennen.

Angerenstein, Quatorze Juillet 1918

Quatorze Juillet 1918. Op de Franse nationale feestdag paraderen de Franse kinderen door de formele tuin. (Foto uit de schenking van F. Ekstijn)

Samenvattend kunnen we nu op basis van de  foto’s concluderen dat er tussen 1908 en 1918 een pergola gebouwd is die één geheel vormt en 2×12 ronde zuilen heeft. Deze is in ieder geval vóór 1918 alweer vervangen door een nieuw exemplaar, dat uit twee delen bestaat en 2×4 + 2×5 vierkante bakstenen staanders heeft. Of tuinarchitect Samuel Voorhoeve bij de aanleg van de formele tuin betrokken is geweest, is onduidelijk. Als dat zo zou zijn, is dat in ieder geval vóór het jaar 1918 geweest.

Leave a Reply

  

  

  

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.