Plein 1813

de aankomst van de stadhouder in 1813

In 1913 vierde Nederland honderd jaar bevrijding van de Fransen. Toen in dat jaar de nieuw aan te leggen lanen op het door de industrieel Lüps gekochte deel van het landgoed Klarenbeek een naam moesten krijgen, lag het voor de hand dat men zich hierdoor liet inspireren.
Gijsbert Karel graaf van Hogendorp (1762-1834) vormde samen met Frans Adam graaf van der Duyn van Maasdam (1771-1848) en Leopold graaf van Limburg Stirum (1758-1840) het driemanschap dat na het eind van de Franse overheersing het Voorlopig Bewind op zich nam en Willem Frederik van Oranje-Nassau, erfprins van Oranje en zoon van stadhouder Willem V, uitnodigde om als soeverein vorst naar Nederland terug te keren. Op 30 november 1813 kwam hij vanuit Engeland aan op het stand van Scheveningen.

In de raadsvergadering van de gemeente Arnhem van 13 januari 1913 stond het volgende punt op de agenda:

Benaming van wegen.
Ben W. stellen voor:
I Aan de hierna te omschrijven wegen en het tusschenliggend plein te geven de volgende namen:
aan den weg, uitkomende in de Priimelaan, den naam van Limburg Stirumlaan;
aan den weg, uitkomende in de Huyghenslaan, den naam van Hogendorplaan;
aan den weg, uitkomende in de Ernst Casimirlaan, den naam van der Duyn van Maasdamlaan;
aan het tusschenliggende plein den naam: Plein 1913;
II Aan den thans van Hogendorpstraat genaamden weg, den naam te geven van Rutger Jan Schimmelpenninckstraat.

Over het voorstel van  B en W  waren de meningen in de Raad zeer verdeeld. De Arnhemsche Courant van 14 januari maakte het volgende verslag:

Behalve de boomenquaestie kwam er gisteren nog een netelig onderwerp aan de orde: de benaming van straten op het terrein van den heer Lüps. Van zulke onderwerpen hebben alle 33 Raadsleden verstand, of meenen dat althans te hebben, zoodat de debatten gewoonlijk een respectabele lengte krijgen. B. en W., die nu al in jubelstemming verkeeren voor vanwege het feit, dat we dit jaar een eeuw lang onafhankelijk zijn geweest, stelden voor, eenige groote mannen uit den Franschen tijd te huldigen, door de straten naar hen te noemen. Het plein, zoo meenden zij met zekere logica, die echter voor den Raad verloren ging, kon men dan Plein 1913 noemen. Daar kwamen de bezwaren los. De heer Pyttersen was gebeten op den armen heer Rutger Jan Schimmelpenninck, die, gelukkig voor hem, al lang dood is. Deze verbolgenheid vindt haar oorzaak in het feit, dat de heer Rutger Jan indertijd uit de hand van Napoleon het ambt van Raadspensionaris over Holland heeft aangenomen, iets wat de heer Pyttersen nooit zou gedaan hebben. Andere Raadsleden meenden, dat men het pleintje niet Plein 1913, maar Plein 1813 moest noemen, anders zou het driemanschap, v. Limburg Stirum, v. Hogendorp en v. d. Duyn van Maasdam, zich in die buurt nooit thuis voelen. De heer Hermans voelde voor de heele zaak niets. Deze volbloed soc-democraat scheen zelfs een oogenblik royai listische neigingen te hebben, toen hij het plan opperde een der straten Koning Lodewijk-straat te noemen. Niet kwaad bedacht en geen slecht gezelschap voor de Hermanssteeg, die dit Raadslid, dat wel eens vermakelijk uit den hoek kan komen, reeds in een verre toekomst zag gloren. Behalve dit voorstel kregen we van den heer Hermans nog een gratis lesje in de vaderlandsche geschiedenis, waaruit bleek, dat dit lid niets voelt voor de lezing, dat het eigenlijk de Hollanders zijn, die Napoleon bij Waterloo verslagen en de Fransche wereldheerschappij ten val gebracht hebben. Hij vergeleek ons optreden in 1813, minder dichterlijk, met het geven van een trap aan iemand, die reeds uit zich zelf wegging. Het slot der lange discussies was, dat het driemanschap zijn lanen krijgt, dat Rutger Jan gewogen, doch te licht bevonden werd en de eer te beurt viel aan wijlen den heer Spieghel, een vriend van den heer Pyttersen en dat het plein den naam Plein 1813 kreeg.

Aanvaarding van het Hoog Bewind door het Driemanschap in naam van de prins van Oranje, 21 november 1813

Driemanschap van 1813

zie ook de herinneringen van mevrouw Van Pabst

Leave a Reply

  

  

  

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.